Eens in de zoveel jaar zien we hem of haar weer eens tevoorschijn komen. Ogenschijnlijk op t gemak in het zonnetje. Om daarna het hectische park weer voor onbepaalde achter zich te laten. Maar misschien is het steeds een ander exemplaar dat kan ook. Maar bovenal een voorbeeld van verrassingen die het park voor je bewaart. Als je er oog voor hebt tenminste. Foto van 4 mei jl.
En hier bij het gemaal op 23 mei…
Op 4 februari in Deel 2 van deze serie, eindigde ik nog met de vraag ‘Hoe nu verder met het Helofytenfilter?’ . Deze vraag kan nu beantwoord worden. Het filter is passé, over en uit . De investering van 150.000 euro door stadsdeel Zuid en Waternet is in de bodem van het Sarpatipark gesijpeld. Het storten van aarde in het filter laat zien dat het gewoon over is.
Wat is het geval ? Het Helofytenfilter is al drie jaar buiten gebruik. En een buiten gebruik zijnd filter vergaat in rap tempo, net als andere stoffelijke zaken. Toch ontstond er bij mij een sprankje hoop toen ik zag dat een aannemer bezig was de randen van het filter te verstevigen en de toplaag af te schrapen. Zou het dan toch? Maar toen er daarna een laag nieuwe aarde op het filter uitgereden werd , werd het Helofytenfilter op slag onbruikbaar. In het geval van een goed werkend filter probeer je juist te voorkomen dat er aarde of slibafzetting in een filter terecht komt. Nu zal als er water over het filter stroomt ( als er tenminste een pomp is die het water aanvoert) de aarde in kleine deeltjes het filter inzakken . Dat zorgt voor een slechtere doorlaatbaarheid en dus ook een slecht werkend filter. Dus exit helofytenfilter.
Wat de plannen zijn is mij niet bekend.
Het zal u niet ontgaan zijn dat de afgelopen twee weken een hoveniersbedrijf bezig is geweest met behulp van hoogwerkers de bomen aan de randen van het park te ontdoen van klimop. Met bomen wordt in dit verband alle bomen bedoeld.
Foto: een tot de grond toe van klimop ontdane kaalgeknipte boom.
Imker Oscar Vrij is gevraagd om een reactie op het massale snoeien van klimop in het park. Hier zijn reactie:
In 2012 en de jaren erna leek het goed te gaan met gemeentelijk beleid en bijen in de stad. In het kader van het opstellen van het beheerplan van het Sarphatipark wisten we als bijenwerkgroep de Pijp een belangrijk punt naar voren te brengen: behoud klimplanten in bomen waar deze niet noodzakelijkerwijs verwijderd zou moeten worden. Waarom? Omdat klimop de bomen in het algemeen niet bedreigen, maar ook omdat de najaarsbloei van groot belang is voor vlinders en (wilde) bijen. En een mooi groen vlucht- en nesteloord voor vogels oplevert. Juist in het Sarphatipark, dat een uitstraling als romantisch stadspark heeft, past dus ook het zoveel mogelijk handhaven en stimuleren van klimop in bomen en struiken.
We waren dan ook verheugd toen Quirijn Verhoog als ontwerper in het beheerplan van het Sarphatipark het volgende opnam:
In veel bomen in beplanting groeit klimop. Over het algemeen zal de Klimop binnen de kroon van de boom blijven en de boom niet verstikken. Soms kan de grote hoeveelheid Klimop een grote verzwaring van de takken geven en daarmee een grote windvanger zijn. Daarom zal goed gecontroleerd moeten worden of de boom dit gewicht aankan en of de Klimop gesnoeid moet worden zodat er geen takken uit zullen breken en de veiligheid gewaarborgd blijft. Het hangt dus ook af van de soort boom waar de klimop in groeit. Om te voorkomen dat de gehele stam omwikkeld wordt door Klimop en hierdoor tijdens een VTA controle onmogelijk is om de stam te inspecteren, zullen opgaande klimoptakken zodanig verwijderd moeten worden dat er 4 à 5 takken op het onderste meter van de stam overblijven. Hoger op de stam mag de klimop gewoon goed vertakken en uitlopen.
Eindelijk werd er genuanceerd gekeken naar de klimop en verouderde denkbeelden aan de dijk gezet. Dit smaakte naar meer. De gemeente zou een goede partner kunnen worden voor een bijvriendelijk beleid. Ook vanuit de amsterdamse Bijenvereniging zijn we in latere stadia contact gaan zoeken en onze input leveren voor een bijvriendelijk beheer. Hoe zuur is het dan ook dat dit in opdracht van portefeuillehouder Slettenhaar opgestelde beheerplan uit 2017 , nog voor het einde van zijn ambtsterrein met voeten getreden wordt. De klimop wordt momenteel massaal geveld, tot droefenis voor het lot van bijen, vlinders, vogels en mensen.
Oscar Vrij, Imkerij Kabokkel en ex-voorzitter AVBB, ex-imker Sarphatipark
Dat het noodzakelijk was bomen te ontdoen van klimop valt niet te betwisten. Veiligheid gaat voor alles. Maar om dan niet alleen de bomen met klimop in de kroon maar alle bomen langs de randen van het gehele park van klimop te ontdoen is niet alleen volstrekt onnodig en overbodig , het is ook het negeren van een door de raad vastgesteld beheerplan. En waarom alle klimop tot op de grond weggesnoeid moest worden, terwijl het beheerplan daar duidelijke richtlijnen voor aangeeft, is al net zo onbegrijpelijk.
Het beheerplan Sarphatipark gaf aanleiding tot blijdschap bij omwonenden, bezoekers en hen die het park lief is . Een duidelijk en compleet plan , een mooie mix van traditioneel en ecolgisch beheer, met duidelijk omschreven doelen en maatwerk waar nodig. Het is niet alleen triest dat in het beheer het plan blijkbaar niet als leidraad wordt gebruikt, nog triester is dat dit niet de eerste keer was en ook niet de laatste keer zal zijn. Aan ons en aan u de schone taak hier iets aan te gaan doen. Heeft u een idee? ? Laat het ons weten. Reacties kunnen naar onze facebookpagina : https://www.facebook.com/GroenGemaalDePijp/
Interesse in het Beheerplan Sarphatipark ? http://zuid.notudoc.nl/cgi-bin/showdoc.cgi/action=view/id=292961/type=pdf/Beheerplan_Sarphatipark.pdf
Grote projecten versus stabiel basisonderhoud
In november kregen buurtbewoners en omwonenden van het park een brief van het stadsdeel waarin zij werden uitgenodigd aanwezig te zijn op een avond waarop de plannen met het Sarphatipark uit de doeken werd gedaan. Deze avond was tevens de jaarvergadering van vereniging Sarphatipark, de bewonersvereniging van omwonenden park. De openingszin van de brief liet weten dat het Sarphatipark een onderhoudsbeurt nodig heeft. Een op het eerste gezicht logische zin en een bevestiging van een gedachte die al langer bij ons heerst. Het gaat niet goed met het park, dat is duidelijk.
Als je deze zin iets anders leest komt er een ander beeld naar voren. Namelijk van een park waar weinig aan gebeurt, waar al jaren sprake is van verwaarlozing, waar geen duidelijk omlijnd plan tbv onderhoud bestaat en waar iedereen eigenlijk maar wat aanrommelt. In 2016 en 2017 werd er niet meer volgens een zichtbaar vastomlijnd plan naar het park gekeken. Het begon met het opheffen van de werkgroep die in gezamenlijkheid naar de staat van het park keek en in 2017 ging het beheer van het park over naar Parken Zuid. In de loop van 2108 overigens bestaat Parken Zuid niet meer maar heet het gewoon beheer Parken. Stadsdelen verdwijnen weet u nog ?
In de plannen voor het park ( voor zover nu bekend ) springen een aantal zaken uit : Er wordt gewerkt aan een grootschalige herindeling van het park . De loop van de paden gaat veranderen, omgeving Heimanspad gaat op de schop waaronder het verdwijnen van het basketbalveld en een panna-veldje, op die plaats komt een natuurspeelplaats voor kinderen, de kleine ingang naast de speeltuin verdwijnt, ligging plantsoenen worden gewijzigd, kortom grootschalige ingrepen die ook grootschalige kosten met zich mee brengen.
wat een entree !
Het basisonderhoudsniveau van het park is bedroevend. Kijk maar eens naar de paden, zij liggen er al jaren beroerd bij. Randen stuk gereden door teveel verkeer waardoor water niet weg kan. Kijk eens naar het hekwerk bij ingangen zoals aan de vdhelstzijde, doorgerot en vervormd. Kijk naar de bestrating daar , nooit meer aangepakt na werkzaamheden van Waternet in 2016. Kijk eens naar diverse bosschages zoals bij de picknicktafels en directe omgeving. Waterafvoerputten zijn al tijden verstopt, onderhoud wordt niet gepleegd. Roosters zijn dichtgegroeid. Over het Helofytenfilter en bomen herplant is hier al eerder geschreven.
Terugkomend op de titel van dit stukje : Grote projecten versus stabiel basisonderhoud: De geplande grote projecten kunnen nog zo mooi zijn , jezelf afvragen of deze ingrepen de hoge kosten waard zijn net zo zeer. Zou het niet beter zijn het niveau van onderhoud te verhogen ? Zeker met het oog op de toekomst ? Want mooie plannen ten spijt, de uitgaven die nu gepland staan gaan het toekomstig onderhoud niet verbeteren. Daar is dus geen geld voor. ( voor grotere beelden klik op de foto)
Vandaag geen verhaal over oeverbeschoeiing, die komt een volgende keer, maar een verhaal over het verleden, heden en toekomst van het Helofytenfilter.
Aangelegd in 2006 en gelegen in de noordoosthoek, als resultaat van samenwerking tussen Wijkcentrum, Waternet en Stadsdeel Zuid. Het beoogde het bijdragen aan het schoner maken van het vijverwater , het diende een educatief karakter en was het een aanvulling op het al zo gevarieerde aanzicht van het park. Het paste ook in een opknapbeurt van het park dat werd bekroond met het in originele staat terugbrengen van het Liefdesbruggetje ter ere van het 125 jarig bestaan van het park in 2009.
Het prachtige en innovatieve ontwerp van het helofytenfilter heette een waardevolle aanvulling in het park, het mocht ook wat kosten. De totale kosten kwamen uit op zo’n 150.000 euro en werd gezamenlijk gedragen door stadsdeel en Waternet. So far so good. Met ontwerper en bouwer Ecofyt op de achtergrond en een lijvig onderhoudsplan op papier leek het filter een mooie toekomst tegemoet te gaan.
Hoe anders de praktijk…. Al snel raakte het onderhoud in het slop. Niemand nam het voortouw of voelde zich verantwoordelijk. Het onderhoudsplan werd genegeerd en het lukte de vrijwilligers van het Groen Gemaal, het filter ligt in een deel wat vrijwilligers onderhouden,, steeds minder het filter van achtergebleven slib te ontdoen. De diepere ondergrond van het filter raakte langzamerhand verzadigd met slib waardoor de doorstroom van het water verstoord werd. Het water zakte de bodem niet meer in maar spoelde op sommige plaatsen over de randen. De werking van het filter holde in kwaliteit achteruit.
Het telkenmale luiden van de noodklok in het maandelijks overleg met stadsdeel leverde niets op en het verval greep steeds sneller om zich heen. Het verwijderen van het slib werd zinloos, want tevergeefs, en daarom ook gestopt. Dit verval bereikte zijn hoogtepunt , of zo u wil dieptepunt, met een knap staaltje miscommunicatie tussen Stadsdeel Zuid en Waternet. In de winter van 2105/16 werd de put waar de pomp van het filter hing volgebouwd met nieuwe peilbuizen waardoor er voor de pomp van het filter geen ruimte meer overbleef. Exit pomp, exit aanvoer water filter, exit helofytenfilter. Gek genoeg was dit geen aanleiding het noodgedwongen buiten werking stellen van het filter aan te gaan pakken. Stadsdeel nam geen enkel initiatief tot herplaatsen en Waternet zag de noodzaak niet. De bal lag bij het Stadsdeel. En in balspelen heeft het stadsdeel nooit uitgeblonken.
Zo goed en zo kwaad wordt het filter nog wel door de vrijwilligers onderhouden. Boomopslag en brandnetels in het filter uitgestoken, her en der gesnoeid en wordt jaarlijks een deel van het riet met de zeis gemaaid. Maar het verval gaat verder, de randen rotten weg en in de zomer stinkt het stilstaande water. Het ligt dan vol draadalgen.
Hoe kan dit kun je jezelf afvragen . Hoe kan een investering van 150.000 euro zo snel vervliegen ? Ik heb er een simpele maar ook trieste verklaring voor . Dit incidentele bedrag is al eenmalig uitgegeven, dus niemand heeft er daarna last van. Waar een opdrachtgever/eigenaar wel last van heeft is jaarlijks een bedrag uitgeven aan onderhoud, en dat voor jaren . Dan wordt het structureel. En dan kijkt men liever even de andere kant op. Dat zien we op meer plekken in het park. Vervelend wel is dat het uitsparen van een jaarlijks bedrag aan onderhoud vele malen hoger vroeg of laat terugkomt. Een mooi voorbeeld is het onderhoud aan het Sarphati monument. Ook daar werd de gemeente op kosten gejaagd door jarenlang het onderhoud over te slaan.
Tot slot de vraag hoe nu verder ? Het filter is nu drie jaar buiten gebruik. En al vijf jaar werkt het niet meer naar behoren. Er is geen pomp meer in het gemaal. En hoe is het gesteld met de honderden meters kunststof buizen die het water naar het filter moeten leiden ?
Afgelopen week werden er door een aannemer verstevigingen aan de randen onder water aangebracht.
Wilt u meer lezen over het hoe en waarom van het filter ? Klik dan boven aan deze pagina in de zwarte balk op ‘de medebeheergroep’ en vervolgens op ‘rietfilter en heemtuin’.
Bomen
In een park staan bomen. Zo ook het Sarphatipark. Daar staan flink wat bomen. Hele mooie, hele grote, hele oude en in vele soorten. Veel mensen en dieren houden van bomen. Maar het worden er in rap tempo minder. Het stadsdeel doet namelijk niet aan herplant van bomen in het Sarphatipark. Met uitzondering van een enkele Paardenkastanje aan de rand van het park wordt er al jaren niet aan herplant gedaan. Dode en zieke bomen worden omgezaagd maar er een voor in de plaats terugzetten ? Zo nodig van een andere soort ? Dacht het niet. En bij stormschade ? Ook daar ontkomt het Sarphatipark niet aan. Maar herplant is een ander verhaal. Bij grote broer Vondelpark, zelfde stadsdeel, hoeft er maar iets om te waaien en ze weten niet hoe snel ze tot herplant moeten overgaan. Maar bij ons blijft het oorverdovend stil.
Zo’n drie (!) jaar geleden maakte ik al eens een rondje door het park en telde al gauw 20 verdwenen bomen waar niet aan herplant werd gedaan. Het is een bont scala aan boomsoorten : Noorse Esdoorn (Acer platanoides) , Fluweelboom( Rhus typhia), Tulpenboom (Liriodendron), Populier (Populus alba) , Italiaanse populier (Populus nigra italia), Zweedse meelbes ( Sorbus intermedia), Trompetboom (Catalpa), Gewone Esdoorns, Japanse Kers … het zullen er vast nog meer zijn. Naar de reden valt te gissen. Naar de meest voor de hand liggende mag u zelf raden.
Hier ziet u in het midden van de foto de restanten van een Noorse Esdoorn, een drachtplant en voedselplant voor hommels en solitaire bijen. Deze boom stond in de noordoosthoek van het park, begaf het zo’n 4 jaar geleden tijdens een storm. Nooit herplant.
Volgende week deel 2 : Oeverbeschoeiing
Binnen een aantal weken zal het weblog van het Groen Gemaal getransformeerd worden naar een Facebook pagina. Op die manier kunnen wij jullie beter van informatie voorzien en wordt een lang gekoesterde wens van scheiding tussen Groen Gemaal en Sarphatipark zichtbaar. Wij zijn natuurlijk meer dan het Sarphatipark alleen . De bemoeienis en samenwerking met stadsdeel Zuid in het park is al tijden geleden door het stadsdeel grotendeels beëindigd en onze rol in het park is moeizamer en daarom ook veel minder geworden.
Maar ieder nadeel heb z’n voordeel. Er gebeurt van alles op het GG en via Facebook is dat beter te verspreiden en er is dan meer wederzijds contact mogelijk.
Het weblog Sarphatipark verdwijnt echter niet. Zaken die betrekking hebben op het park blijven daar te volgen zoals gebruikelijk. Zo start er komende week een serie stukjes over “de andere kant van het Sarphatipark “ Een blik op het park met andere ogen. Die van een kritisch kijker en nu maar eens geen mooie plaatjes.
Altijd al sneeuwklokjes in uw tuin , geveltuin of balkon willen hebben ? Maar wist u niet hoe of wat ? Wel, het Groen Gemaal verkoopt de komende tijd sneeuwklokjes in het groen. In het groen ? Ja, In het groen . Dus als bloeiend plantje, slaat beter aan dan het planten in het najaar, wat doorgaans gebeurt.
Ook deze stinzenplantjes komen van Hoeve Vertrouwen uit de Wieringermeer. Al jaren onze plek waar we biologische bollen inkopen. En nu dus ook sneeuwklokjes. De voorraad is beperkt en op = op. U krijgt er een uitgebreide planthandleiding bij. Ze kosten 40 ent per stuk.
Er zijn weer bollen van Hoeve Vertrouwen uit de Wieringermeer verkrijgbaar op het Groen Gemaal. Wees er snel bij want de voorraad is beperkt .
Sarphatipark Blog 